Artziko bainuetxe erromatarrak zabalik daude jendearentzat, hamar urteko indusketa lanen ondoren

Asteazken honetatik daude zabalik Artziko bainuetxe erromatarrak, hamarkada bateko indusketa arkeologikoen ondoren. 2023an zehar, Aranzadi Zientzia Elkarteko taldeak, Nafarroako Gobernuarekin eta Artzibar Ibarreko Udalarekin lankidetzan, sendotze eta musealizatze lanak egin dituzte.

Nafarroako Gobernuak ohar baten bidez jakinarazi duenez, Iter XXXIV galtzada erromatarrean zegoen eta antzinatean Pirinioak zeharkatzen zituen pasabide estrategiko hori ezagutaraztea da jarduera horien helburua.

Informazio-panelen eta eraikina 3Dn berreraikitzearen bidez, bisitariek bertatik bertara ezagutu ahal izango dute K. a. I. mendetik.

Gainera, aurten, Aste Santuaren inguruan, hitzaldiak eta bisita gidatuak egingo dira, Aranzadiko arkeologoen eskutik, eta gaur egun aztertzen ari diren bainuetxeen eta haien material arkeologikoaren monografia argitaratuko da.

Ondare horren musealizazio- eta sozializazio-ekintzak, despopulazioaren aurkako borrokan, harana birsortzeko estrategiaren barruan sartzen dira. Aldi berean, Oihane Mendizabal arkeologoak zuzendutako ikerketa-ildo baten barruan kokatzen dira. Oihane Mendizabalek Nafarroako Pirinioetan erromatarren galtzadari zerbitzua ematen zioten kokaguneak aztertzen ditu, eta horien artean Artzie eta Zaldua (Auritz) kokaguneak nabarmentzen dira.

Izan ere, Artziko bainuetxeak Donazaharre/Saint-Jean-Le-Vieuxekoen oso antzekoak dira, iparraldeko isurialdeko kokaleku erromatarra, Ibañetako pasabidea zeharkatzen duen galtzadaren bidez komunikatuta dagoena.

Artziko aztarnategi arkeologikoa Pirinioetako ateetan dago, Urrobi ibaiaren ertzean eta Pirinioak zeharkatzen zituen galtzadaren ertzean. Leku egokia zen Caesaraugusta (Zaragoza) eta Burdigala (Bordele) Ibañetako lepotik lotzen zituen ibilbidean gelditzeko.

Hainbat eraikin zituen, galtzadaren erabiltzaileei zerbitzuak eskaini ahal izateko. Aldi berean, lotura gisa funtzionatzen zuen, bertako biztanleek produktuak Inperio osotik iristen ziren beste batzuekin truka zitzaten.