Ellacuria: justizia edo gutxienez erreparazioa bilatzen da, 30 urte geroago

1989ko azaroaren 16an, Salvadorreko armadako soldadu talde batek, Atlacatl batailoia izan zela aipatzen da, Amerikako Erdialdeko Unibertsitateko Campusean sartu zen, errektorea, momentu horretan, Ignacio Ellacuria portugaldar jesuita zen. Soldaduek haren aurka tiro egin zuten, eta beste bost erlijiosoen kontra ere egin zuten, tartean, Jose Ramon Moreno nafarraren kontra. Gainera, zaintzailearen emaztea eta alaba hil zituzten, Alba eta Celina.

Krimenak zirrara sakona eragin zuen. Ellacuria Askatasunaren Teologiaren bozeramaileetako bat zen, pobreekiko hurbiltasuna adierazten zuena. Berak mahaigaineratzen zuen Salvadorko herria ekonomikoki, sozialki eta politikoki askatu ahal izateko, zalantzan jarri behar zirela herritarrak engainatzen eta pobretzen dituzten egiturak mantentzen dituzten ideologiak.

Hortaz, argumentu horiekin, 1980tik gerran zegoen herrialde baten bitartekari bihurtu zen diktadura militar luze baten ostean; 89an amaituz joan zena, Alfredo Cristiani presidentearen eta Farabundo Marti Askapenerako Fronte gerrillariaren arteko elkarrizketak tarteko. Hala ere, elkarrizketa horiek porrot egin zuten, eta Montanori, Madrilen esertzen den akusatuari, Moskuren aginduetara dagoen konspirazio komunista bati buruz hitz egitea eraman zituen, Fronteari eta Askapenaren Teologiari egozten dietena.

Gerra Hotzaren estertoreak ziren, AEBek komunismoaren hedapena geldiarazten saiatu zen, diktadurak babestuz edo diruarekin lagunduz, esaterako, Nikaraguaren kontrako egindakoa, Erdialdeko Amerikan. Bertan eta momentu horretan, Segurtasun Nazionalaren Doktrinak aplikatzen zen.

Hiru hamarkada igaro dira Ignacio Ellacuria jesuitaren aurkako sarraskia El Salvadorren gertatu zenetik. Astelehen honetan hasi da Salvadorko armadako bi kideren aurkako epaiketa: Rene Mendoza teniente ohia, El Salvadorren zigorra bete ostean, akusatua izatetik lekuko izatera pasatu dena, Alfredo Montano, Segurtasun Publikoko ministrordearen hilketan parte hartu izana frogatzen duten idazkiak aurkeztu baititu. Montano da akusatu bakarra eta AEBtik estraditatu ostean deklaratuko du. Herri akusazioaren arabera, "akusatu bakarra da baina ez erantzule bakarra".

"Ganbara de Cerca" irrati saioan Almudena Bernabeu abokatua eta Grupo Guernica taldearen sortzailea; Jose Ellacuria, Ignacio Ellacuriaren anaia; Jorge Galan idazlea; eta Andreu Oliva El Salvadorreko Amerikako Erdialdeko Unibertsitateko Campusean egungo errektorea dena elkarrizketatu dute.