Sumendiak

Sumendiak hiru egun daramatza ia 10 metroko altuerako laba iturriak isurtzen. Isuritako gasak dira gizakiontzat bereziki arriskutsuak, baina laba isurtzen ari den kraterra biziguneetatik oso urrun dagoenez, momentuz ez da larrialdi egoerarik abian jarri.

Gaur goizaldean laba botatzen hasi da, lurrikara gogor bat izan ondoren, eta aurrekoetan bezala, oraingoan ere Grindavid herria hustu dute. 800 urtez jarduerarik gabe egon ondoren, 2020an esnatu zen.

Erupzioan sartu den unean Indonesiako Dukono sumendiaren tontorrean zegoen eskalatzaile talde batek bere bizitza ozta-ozta salbatu du. Indonesiako agintarien arabera, eskalatzaileak "baimenik gabeko" igoera bat egiten ari ziren sumendira.

Mexikoko Popocatépetl sumendia aktibo dago berriro. Gaur gauean errautsa eta gasa bota ditu, eta alerta bolkanikoko semaforoa Horira igo da, 2. fasera.

Siziliako hiriburua eta hainbat herri errautsez estali dira. Babes Zibilak alerta maila gorria ezarri zuen duela bi egun Siziliako beste sumendi batean, Stromboli sumendian.

Alerta maila laranjatik gorrira igaro da eta alarma aurreko fase operatiboa aktibatu da. Tokiko agintariek uharteko biztanleei eskatu diete informatuta egoteko eta babes zibilaren jarraibideak "zorrotz" jarraitzeko.

Beste erupzio bolkaniko batek Islandiako Grindavik herria ebakuatzera behartzen du. Herri berean, duela hilabete batzuk, sumendi-erupzio batzuk izan ziren. Une hartan magmak etxebizitza batzuk suntsitu zituen.

Duela bi aste sumendien aktibitateak gora egin ostean, Ruang Indonesiako sumendia erupzioan sartu da berriro eta 5.000 metrorainoko errauts hodeia bota du. Ondorioz, alerta IV. mailara igo da eta milaka bizilagun ebakuatu behar izan dituzte.

Gainera, Ruang sumendiaren erupzio etengabeen ondorioz tsunami arriskua handia dela ohartarazi dute agintariek. Bitartean, aurrera darrai 1600 pertsonen ebakuazioak.

Adituen ustez erupziorik handiena izan litekeena larunbat gauean hasi da, Sundhnjukagigarren, eta baliteke laba itsasora iristea.

Islandiako agintariek lurrikara txiki bat izan dute Sylingarfellen ipar-ekialdean, 05:30ean (GMT), eta, ordu erdi geroago, erupzioa gertatu da. Pitzadura iparralderantz zein hegoalderantz hedatzen ari da.

Igandean Grindavik herritik gertu laba isurtzen hasi zen pitzadurak fluxu berriak isurtzeari utzi dio gauean, baina agintariek zuhurtziaz jokatzeko eskatu dute eta arriskuak handia izaten jarraitzen duela gogorarazi dute.

Islandia hego-mendebaldeko 4.000 biztanleko herri txiki hau abenduan ere hustu zuten. Laba etxeetatik 450 metrora dago. Hilabete baino gutxiagoan, Reykjanes penintsulan izan den bigarren erupzioa da, bosgarren agerraldia 2021etik.

Erupzioaren aurretik, lurrikara batzuk izan dira Sundhnjukako kraterrean, eta, ondorioz, inguru guztia hustu dute. Agintarien arabera, jarduera sismikoa hegoalderantz mugitzen ari da, eta, beraz, erupzioa Grindavik hirirantz heda daiteke.

11 alpinista hil dira eta hiru bizirik aurkitu dituzte Marapi sumendiaren erupzioaren ostean, Sumatra uhartean. Erreskate taldeak beste 12 desagerturen bila ari dira, etenaldien artean, sumendiaren etengabeko jardueraren ondorioz.

Elurrez estalitako sumendian, laba ikusi da egunotan sumenditik behera, eta ke-hodeiak eta sua zeruan. Naturaren indarraren eta edertasunaren beste erakustaldi bat.

Oso noizean behin gertatzen dira 2010ekoa bezalako erupzio leherkorrak Islandian, Ainhoa Alonso EHUko geologoaren hitzetan. Orduan, magmak glaziarrarekin topo egin zuen, eta horregatik sortu zen errautsez osatutako hodei erraldoia.

Sismologoek eta bulkanologoek erupzio bolkanikoa espero dute herrialdearen hego-mendebaldean. Erregistratutako datuek ez dute zalantzarik uzten: 590 lurrikara izan dira azken orduetan.

Agintariek Grindavik hustu dute, Reykjavik hiriburutik 50 kilometrora dagoen hiria. Lurrikarek 15 kilometroko pitzadura eragin dute, eta magma mugitzen ari da. Lurrazaletik 800 metrora omen dago jada.

Irudi ikusgarriak eskaintzeaz gain, Cataniako aireportua ixtera behartu ditu agintariak. Munduko sumendirik aktiboena den honek, tarteka, hausterrez estali ohi ditu inguruan dituen Siziliako hainbat hiri. Cataniako aireportua arratsaldean zabaltzea espero dute.

Islandian, Reykjavik hiriburutik 30 kilometrora dagoen sumendian erupzioa lehertu da. Hirugarren aldia da hiru urtean. Gainera azken astean milaka lurrikara txiki neurtu dira inguruan.  

Milaka fededun sumendi aktibo batera igo dira Indonesian antzinako erritu erlijioso bat egiteko. Urtero biltzen dira arbasoen eta jainko hinduen ohoretan; mota guztietako eskaintzak jaurtitzen dizkiete eta komunitatearentzat oparotasuna eskatzen diete.

Sei milioi pertsona daude gas naturalik gabe Kolonbiako hego-mendebaldean, gas-hodi baten inguruan izandako tenperatura hazkundearen ondorioz. Hipotesi nagusiaren arabera, Cerro Bravo sumendiaren inguruan izandako lur azpiko sute batek eragin du tenperatura hazkundea, non 600 ºC atzeman diren. 

Popocatepetl sumendia Mexikoko sumendi-lerroan kokatuta dago, eta maiatzaren 20an erupzioan sartu zen. Honakoa bigarren kolpe latza izan da Pueblako estatuko saltoki eta negozioentzat, covid-19aren pandemiaren ostean; izan ere, salmentak % 50 baino gehiago jaitsi dira.

Oraindik erupzioan jarraitzen du Kamchatka penintsulan kokatutako sumendiak baina bere jarduera apaldu egin da. Lurralde horretan 160 sumendi daude.

Azken orduetan 20 familia inguru ebakuatu dituzte arrisku eremutik, Gustavo Petro Kolonbiako presidenteak prozesua bizkortzeko eskatu ostean. Guztira, 3.000 familia atera dituzte euren etxeetatik.

Kilometro eta erdiko laba ibaia botatzen ari da sumendia, eta hautsez eta keaz osatutako hodeiak. Momentuz ez dute herritarrak ebakuatzeko alertarik ezarri. Azken erupzio handia 2010ean izan zen: orduan 347 pertsona hil ziren, eta 400.000 inguru ebakuatu behar izan zituzten.

Agintariek alerta maila laranjatik gorrira igo dute, baina sumenditik gertu bizi diren komunitateentzat arriskurik ez dagoela adierazi dute.

Hawaiiko Mauna Loa sumendia, oraindik aktibo dagoen munduko handiena, erupzioan sartu da astelehen honetan, ia 40 urtean lehen aldiz. Agintarien arabera, oraingoz, erupzioa ez da arriskutsua mendi magalean dauden komunitateentzat.

Igandean hasi zen Siziliako (Italia) Stromboli uharteko sumendiaren erupzioak aurrera jarraitu du gauean, eta laba itsasora iritsi da. Ondorioz, alerta horia izatetik laranja izatera igaro da, eta herritarrei etxetik ez ateratzea gomendatu zaie.

Sumendiak irlako biztanle guztien bizitzak aldatu zituen, eta mundu osora iritsi ziren bertako irudi ikusgarriak. Ia urtebete geroago, labak jandakoa berreraikitzen jarraitzen dute.

Gutxienez bi pertsona zauritu dira Fagradalsfjall sumendiaren erupzioaren inguruak bisitatzen ari zirela, Islandiako hiriburutik 40 bat kilometrora.

Sumendi bat erupzioan sartu da Islandiako Reykjanes penintsulan, Reykjaviketik berrogei bat kilometro mendebaldera. Agintariek herritarrei ez hurbiltzeko eskatu diete.

Eskualde horretako bizilagunak euren etxeetatik irtenarazi dituzte. Momentuz, sumendia hautsa bakarrik ari da botatzen.

Errautsek bost kilometroko altuera hartu dute eta agintariek bigarren alerta maila ezarri dute abiazioarentzat. Errautsaz gain, sumendia laba isuriak kanporatzen ari da.

Errautsa ez du motu jarraituan bota eta nahiko arina izan da. Oraingoz erupzioak ez du eraginik izan Cataniako Vincenzo Bellini aireportuan.