Paco Etxeberria

Atzo, lehen 15 familia sartu ahal izan ziren; horietatik 4 euskaldunak. Jasone Aretxabaletak eta Iñigo Artetxek kontatu diote ETBri han bizitakoa. Bertan sartzeak eragindako korapiloa askatzeak luze joko diela esan dute.

Pedro Sanchez Cuelgamuros Haranean izan da, familiek eskatutako frankismoaren 160 biktima desobiratzeko eta identifikatzeko egiten ari diren lanak bertatik bertara ezagutzeko.

Lehenengo zantzuak komunikabideok egunero zabaltzen ditugun irudietan ikusi ditu. Eskuak lotuta eta buruan tiroa duten pertsonak ikusi ditugula nabarmendu du; inolako borroketan parte hartu ez dutenak.

Paco Etxeberria forentseak zuzendutako taldeak baieztatu duenez, bost metroko luzera du hobiak eta baliteke dozenaka pertsonen gorpuzkiak egotea bertan.

'Bideo' hau abenduaren 28an argitaratu da, Inuxente egunean. Paco Etxeberria antropologo forentseak neurtu dituenez, Euskal Herriko ikazkin ezagunaren gorpuzkiek 400 urte inguru dituzte.

Hezurrez gain, munizioa eta gainean zeramatzan objektu batzuk agertu dira.

Franko baltsamatu egin zuten eta zati batzuk hondatatuta egon badaitezke ere, beste batzuk ondo kontserbatuta aurkituko dituztela uste du Etxeberriak.

Memoria historikoa eta Frankismoaren biktimak dira protagonista film-dokumental honetan. Luis Peñafuerte belgikarrak zuzenduta, Pako Etxeberriak eta Jorge Senprunek ere parte hartzen dute lan honetan.

Eneko Compiansek biktimentzako erreparazioa eta erantzukizuna duten alderdien autokritika eskatu du. Eusko Jaurlaritzak Paco Etxeberriari agindutako txostenaren balioa goraipatu du.

Paco Etxeberria auzitegi medikuaren ustez, hainbat kasutan legez kanpoko jarrerak egon diren arren, ezin daiteke esan euskal osasun sareko profesionalek haurrak lapurtzeko trama bat sortu zutenik.

Lan horietan ari zirela, ordea, beste bi lagunen gorpuak agertu dira. Historiagileen esanetan, 60 hildako baino gehiago egon ziren Barazar eta Zumeltza mendateetako inguru estrategiko horretan.

Orotara, ia 2.500 hilobi daude lokalizatuta. Haietatik 480 induskatu gabe daude. Badira beste 250 izan badirela dakigunak, baina aurkitu ez direnak oraindik.

'El Lector de Huesos' saioak jaso du FesTValeko sari berezia. Dani Alvarez kazetariak eta Paco Etxeberria auzitegi mediku eta antropologoak gidatutako saioak bi denboraldi egin ditu ETB2n.

Miliziano baten gorpuzkiak dira, ziurrenik errepublikaren aldeko gudari batenak. Aldamenean aurkitutako kartutxera eta munizioak hori pentsarazten digute. Identifikazio lanak zailak izango dira.

ETB-2ko 'El lector de huesos' saioaren grabaketan egin dute aurkikuntza. Guardia Zibila jakinaren gainean jarri dute.

Aranzadi elkartekoa den eta Pako Etxeberria buru duen talde batek izan du horren ardura.

1980an desagertu zen Joxe Miel Etxeberria non egon litekeen esaten duen informazioa Iñaki Errazkin kazetariak jaso ondoren, Auzitegiak kasua berriro ireki du eta ikertzen ari da.