Oskar Epelde

Masaiak Ngorongoro Kontserbazio Eremutik ateratzera behartzeko, Gobernuak murrizketa handiak egin ditu ezinbesteko zerbitzu publikoetan, beharrezko osasun zerbitzuak barne, eta murrizketa zorrotzak ezarri dizkie bizirauteko baliabideei.

Harreman homosexualak izateagatik bizi arteko kartzela ezartzen duen legea indarrean sartuko da Ugandan, atzo Yoweri Museveni presidenteak onartu ondoren. Ezusteko gehiengoarekin aterako da, gainera, aurrera legea.

Egoera zail horren aurrean, gizarte zibila ahal duen moduan antolatzen da Hego Sudango gobernu ustelaren gainetik zailtasunei aurre egiteko.

Desplazatuentzako kanpamendu honetan baldintza izugarrietan bizi dira, elikagai eta ur falta eta erabateko saneamendu gabezia; laguntza etenak biderkatu egin ditu beharrak. Premiazko beharrak asko dira, baita epe luzekoak ere, eskolaratzea, edo lana, esaterako; ez dute etorkizunik.

Etiopiako Somali eskualdeko emakumeek esaten dutenez, ez dakit norena den beren herrialdea pairatzen ari den krisiaren errua, baina ez diote krisiari aurre egiteko erantzukizunari ihes egingo.

Gerrak zauri larriak utzi ditu Tigrayn, eta bi urtean ezin izan dute ezer ekoitzi. Orain, eurien zain ari dira, lurral berriz landatu ahal izateko.

Etiopia eta Somalia arteko mugan dago elikadura krisirik larriena. Gobernuak Tigray eskualdeko gerran xahututako dirua ez da bertara iristen. Han gerra da gosearen arrazoia: bi urteko gerrak baliabiderik gabe utzi ditu milaka herritar.

Kenya lehorte larria sufritzen ari da eta haur eta gazteen ikasketak ere ataka estuan utzi ditu. Izan ere, Kenia ekialdean, artzaintzatik bizi direnak diru iturririk gabe gelditu dira. Pokot herrian eskolatik kanpo geratu diren neska-mutilek ozen zabaldu dute euren aldarrikapen garrasia.

Atzemandako aldaerari aurre egiteko botikarik ez dutela diote agintariek, eta eskolak itxi dituzte. Gutxienez 55 heriotza baieztatu dituzte.

Borondatezko lekualdatze programa jarri dute martxan Serengetiko parke nazionalean, baina inguruko 93.000 biztanleetatik 2.000k bakarrik onartu dute euren sorlekua uztea.

Kenyako lurralde lehorrean elkartu dira, Machakos Iparrekialdean hain justu,  Garapenerako Lankidetzaren Euskal Agentziaren babesarekin.

Abeltzaintzatik bizitzeko arazoak dituzte, abere asko hiltzen ari zaizkielako lehorteak eragindako bazka faltagatik.

Raila Odingak, Kenya Bakarra koalizioaren presidentegaiak eta joan den asteko hauteskundeetan galtzaile izan denak, ez ditu emaitzak onartu. Legez kanpokoak direla salatu du, eta auzitara joko duela iragarri du. Emaitza ofizialen arabera William Rutok irabazi zituen hauteskundeak.

Emakumea izatea Afrikako zenbait herrialdetan ez da erraza. Hala ere, Kongoko Errepublika Demokratikoa, Burundi, Ruanda eta Ugandako emakume erakundeak antolatzen hasi dira egoerari aurre egiteko.

Kongon, iparraldea kontrolatzeko M23 taldeak eta armadak duten gerratik ihes egin behar izan dute milaka herritarrek. Ruandako mugara iristen direnekin izan da Oskar Epelde lankidea.

Kritiken gainetik, Johnsonek bereari eusten dio eta gaur atera dira lehen deportatuak gaur gauean Afrikarantz. Ez da jakin azkenean zenbat izango diren. Londrestik 138 milioi euro jasoko dituen Ruandak dio prest dagoela lehen migratzaileak jasotzeko.

Milaka hezkuntza eta osasun-zentro argi-indarrik gabe dabiltza lanean. Gobernuz kanpoko Getxoko erakunde hori arazoari irtenbidea ematen saiatzen ari da.

Lurraren egunean, Afrikara begiratu dugu, bertako nekazariak, autonomia handiagoa lortzeko, nola antolatzen diren ikusteko.

Kongon emakume asko oso egoera gogorrean bizi dira. Milaka emakumek euren etxeak utzi behar izan dituzte aurrera ateratzeko.

Emakumeen gorputzak gerrako arma nagusia izan dira bi hamarkadetan. Egunean 1.000 emakume inguru bortxatzen dituzte. Eta orain gainera, covida dela eta, sorginkeria salaketak biderkatu egin dira, bizirik erre izan dituzte.

Kenyan asko dira txertoa hartu nahi ez dutenak, baina gobernuak orain eskura dosi asko dituenez, beharrezko ezarri nahi du covid ziurtagiria, oraindik ere oso baxua den txertatze maila igotzeko.

Urtero 400.000 pertsona hiltzen dituen gaixotasunaren kontrako lehen txertoa baimendu du Munduko Osasun Erakundeak. % 40ko eraginkortasunarekin, lau dosi ditu eta helburua Afrikako milioika umerengana iristea da.

Oinordekotzan jaso daitezkeen lur sailak gizonezkoen esku gelditzen dira eta milaka emakume ezer gabe geratzen dira egunero. Emakumeen eskubideak arlo askotan zapalduta gelditzen dira guztiz.

Gutxienez 45 hildako daude eta 700dik gora atxilotu. Jacob Zuma presidente ohiaren kartzelaratzeak piztu ditu protestak eta egoera kontrolpetik kanpo dago. Hainbat lekutan gobernuak militarrak hedatu ditu.

Etiopia iparraldean oso egoera larrian daude. Nazio Batuen Erakundeak egindako ikerketa baten arabera, 350 mila lagunek nekez lortzen dute egunero jatea.

Oskar Epelde EiTBren Afrikako berriemaileak oso ondo ezagutzen du bertako egoera. Talde armatuek indar handia duten gune arriskutsua dela esan digu.

Mikel Ayestaran lankideak Roberto Frailerekin ordu luzeak pasa ditu lanean munduko hainbat tokitan. Honela gogoratu du berak Barakaldoko kameraria.

Munduko Osasun Erakundearen COVAX aliantza hasi da herrialde pobreenetara txertoak bidaltzen.

Masaien bizimoduaren oinarri izan den artzaintza eta haien lur jabetza eredua aldatzen ari da. Lurrak pribatizatzen ari dira, baita, babestutako eremuak ere.

Kenyan, Rift bailarako haustura geologikoan, badago laku bat urtez urte hedatzen doana. Eta aurten, ezusteko eguraldiaren ondorioz, ehunka metro karratu lur hartu ditu urpean.

Koronabirusa hedatzen ari den bitartean, Afrikako laku handien eremuan etengabeko euria ari dira eta etxe eta uztarik gabe utzi dituzte familia nekazari asko.

Krisi klimatikoak egoera larritu egin du azken urteotan. Kenia iparraldean, lehorteek eta euri jasa aurre ikusi ezinek, gabezia egoera latzean utzi dituzte bertako biztanleak.

Keniako landa eremua esaterako, hutsik geratzen ari da. Eta bertako biztanleak, “errefuxiatu klimatikoak”, bizi berri baten bila dabiltza.

Ane Irazabal, Mikel Ayestaran, Oskar Epelde eta Amaia Uribe korrespontsalek bat egin nahi izan du 2019ko EiTB Maratoiarekin eta 'Lau Teilatu' abestiaren bertsioa bidali digute atzerritik.

Kongo ekialdean pozik daude Bosco Ntagandaren aurkako epaiarekin, baina krimenen beste hainbat erantzule oraindik kalean daudela eta bertako justizia sistemaren gabeziak salatu dituzte.