Bilboko Udalak, Bakegintza eta Bizikidetzarako Bilboko Foroarekin eta udalbatzako ordezkariekin batera, "terrorismoaren eta indarkeria politikoaren biktima guztiak" omendu ditu, Casilda Iturrizar parkeko monolitoaren inguruan egindako ekitaldian.
Hala ere, ez da adostasunik lortu dokumentuak desklasifikatzeko epeen inguruan. EAJk berriro ekarri duen lege-proposamena da. Espainiako Gobernuak 2022an aurreproiektu bat onartu zuen, baina azkenean bertan behera geratu zen hauteskundeak aurreratzearen ondorioz.
Motibazio politikoko biolentziaren biktima izan zela aitortuta dago, baina egia, justizia eta erreparazioa eskatzen ditu Mikel Zabalza Gogoan elkarteak, eta kasu guztiak aitortzea, berriro halakorik gerta ez dadin.
Legebiltzarkide eta sailburu guztiek hartu dute parte Brouarden aldeko omenaldian, eta Legebiltzarraren kanpoaldean suontzi bat piztu da terrorismoaren biktimen omenez jarritako "Gauerdiko iparrorratza" eskulturaren ondoan.
Fundazioak ETArenak ez diren biktimekiko "tratu asimetrikoarekin" amaitzea eskatzen du. Ekitaldia "egia aitortzeko borrokan jarraitzen duten guztiei" eta "oroimenerako eskubidea lapurtu nahi zaienei" eskaini zaie.
Batzordeko presidenteak polizia-abusuen legearen erreforma bat proposatu du, epeak eta errekurtsoak luzatzeko eta, horrela, ebazpenak arintzeko, biktimei kalte gehiago ez eragite aldera. Guztira, 66 pertsona aitortu dituzte biktimatzat, gehienak torturak jasandakoak.
Joxean Lasaren familiak txostena aurkeztu du 2016ko euskal legearen arabera giza eskubideen urraketen biktima gisa aitor dezaten. Duela 40 urte bahitu, tortutatu eta hil zuen GALek, Joxi Zabalarekin batera.
Eusko Jaurlaritzaren Balorazio Batzordeak espedientea onetsi du. "Azken eginbeharra" falta du errekonozimendua behin betikoa izan dadin. Zabala aurten aitortu diren polizia-abusuen biktimak aitortzeko ekitaldian izango da urriaren 31n Donostian.
Joxean Lasarekin batera GALek bahitu eta guardia zibilek torturatu eta hil zuten Joxi Zabalaren arrebak, hala ere, esan du geroz eta aitortza sozial zabalagoa jasotzen ari direla.
Bellochen hitzekin ezin da eraiki bizikidetzarik dio Pili Zabalak, eta unea iritsi dela gaitzespen adierazpenak alde batera utzi eta ekintzetara pasatzeko nazioarteko auzitegietara joz.
Kongresurako EAJren Gipuzkoako hautagaiaren arabera, ministro ohi sozialistaren adierazpenak "oso larriak" dira, besteak beste, esan baitzuen GALen kostua "minimoa" izan zela eta Galindok mailaz igotzeko "meritu nahikoa eta soberan" egin zituela.
Felipe Gonzalezen ministro ohiak 'El Periódico de Aragón' egunkarian esandakoek erreakzio soka luzea ekarri dute. Estatuaren nahiz ETAren biktimek, alderdi politikoetako ordezkariek eta norbanako ugarik gaitzetsi dituzte Bellochen hitzak.
Eusko Legebiltzarrak minutu bateko isilunearekin gogoratu du Santiago Brouard. Herri Batasuneko buruzagi eta legebiltzarkidea 1984ko azaroaren 20an GALek Bilbon hil zuen.
Diputatu ohiari zazpi urteko kartzela zigorra ezarri zioten Segundo Mareyren bahiketagatik. Unidas Podemoseko euskal diputatuek idatzi bat erregistratu dute Kongresuko eta Senatuko Mahaiak deitzeko, eta Garcia Damboreneak hilero jasotzen duen prestazioa (2.063 euro) bertan behera uztea eskatzeko.
Igande honetan, azaroak 20, 38 eta 33 urte bete dira GALek Santi Brouard eta Josu Muguruza hil zituenetik. Bilboko Ametzola eta Errekaldeko plazetan omenaldia egin diete. Espainiako Gobernuari adierazpen argi bat egin dezala eskatu diote, erantzukizunak hartu eta eragindako mina aitortzeko.
Arnaldo Otegi EH Bilduko koordinatzaile nagusiaren esanetan, hainbat alderdik gaitzespen hitza erabiltzen dute "EH Bildu estutzeko", eta hori "ume jolasa da, eta arduragabea".
Era berean, Begoña Galdeanok eta Edurne Brouardek Espainiako Exekutiboari eskatu diote "desklasifikatu" ditzala "Estatu terrorismoak eragindako krimenak ebaztea" ahalbidetzen duten agiriak.
Jaurlaritzak eskatuta, sentsibilitate ezberdineko hiru biktimek eta hiru historialarik dokumentu "partekatua" egin dute Euskadin bizikidetza eraikitzeko oinarriak zehaztu nahian. Aurkezpen ekitaldian, begirada etikoa eskatu du lehendakariak, gertatutakoa "bidegabea" izan zela aitortzea, alegia.
Memoria Egunaren ekitaldi nagusia arratsaldean (18:00etan) izango da Gogora Memoriaren, Bizikidetzaren eta Giza Eskubideen Institutuko egoitzan, Iñigo Urkullu lehendakaria buru dela.
Hitz horiekin eman dio hasiera Memoriaren Eguneko ekitaldiari Portugaleteko osoko bilkuren aretoan Espainiako Gobernuak Euskadin duen ordezkariak. Jose Barrionuevo Barne ministro ohiak "El Pais" egunkarian egindako elkarrizketak sortutako polemikaren ostean etorri da gaitzespena.
Espainiako Gobernuak Euskal Autonomia Erkidegoan duen ordezkariak adierazi duenez, "GAL izugarrikeria bat izan zen, gurea den min bat eragin zuena eta Estatuari kreditua eta zilegitasuna kendu ziona".
Jose Barrionuevo Espainiako Barne ministro ohiak herenegun GALi buruz esandakoen aurrean, publikoki iritzia eman dezatela eskatu die lehendakariak Espainiako Gobernuari eta trantsizio garaitik gobernuan egon diren alderdi eta buruzagiei.
Jose Barrionuevo Espainiako Barne ministro ohiak GALen ekintza terroristak justifikatzeko egindako adierazpenen ostean, Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako bozeramaileak esan du litekeena dela gai horri biktimen umiliazioaren ikuspuntutik heltzea.
Nahiz eta PSOEko inork ez duen oraindik adierazpenik egin, Ferrazeko iturriek EITB Mediari baieztatu diotenez, Anduezaren adierazpenak "erabat babesten" dituzte.
GALek hil zuen Santi Brouarden alabak, Edurne Brouardek, Jose Barrionuevok egin dituen adierazpenei buruz "Faktoria"n esan du "amorru itzela" ematen duela duen inpunitatea ikusteak.
Eusko Jaurlaritzako eledunaren hitzetan, GALen biktimen azalean jarriz gero, "umiliazioa bakarrik senti genezake" Jose Barrionuevo Espainiako Gobernuko ministro ohiaren adierazpenekin.
Bilboko alkateak kritikatu egin du Barne ministro izandakoak duen jarrera eta horren hitzek sekulako errespetu falta adierazten dutela biktimekiko adierazi du. Gaineratu duenez, guztiz mingarriak dira adierazpenak eta biktimek errespetu osoa merezi dutela esan du.
Buruzagi sozialista eta Gipuzkoako Mugikortasun eta Lurralde Antolamenduko foru diputatuarentzat, "erabat deitoragarriak" dira Barne ministro izandakoaren hitzak, eta auzia ikertzeko eskatu du biktimak umiliatzeko delitua egon daitekeelakoan.
Jose Barrionuevo, GALek Segundo Marey bahitzeagatik 10 urtera zigortuak, 'El País' egunkariari onartu dio gerra zikina egin izana. Albistea jakin bezain pronto hasi dira politikarien eta biktimen erakundeen erreakzioak.
Barrionuevoren hitzek sumindura eragin dute GALen biktimen artean. Estatuko biktimarioek izan duten inpunitatearen adibide garbia dela salatu dute. Elkarrizketak hautsak harrotu ditu baita ETAren biktimen artean ere, eta alderdi sozialistari erreakzionatzeko eskatu diote.
Segundo Mareyren bahiketagatik 10 urteko espetxe zigorra ezarri zioten Espainiako Barne ministro zenari, baina hiru hilabetera indultua eman zioten. GALeko gerra zikina egin izana aitortu du 'El Pais' kazetari eskainitako adierazpenetan.
El Pais egunkariak gaur argitaratu duen elkarrizketan, Barrionuevo Espainiako Gobernuko Barne Ministro izandakoak aitortu egin du berak agindu zuela Jose Mari Larretxea Goñi ustezko ETAko kidea bahitzea. Horrez gain, ministro ohiak Gobernuak gerra zikina egin zuela aitortu du.