Maria Ubarretxena Gobernantzako, Administrazio Digitaleko eta Autogobernuko sailburu eta Eusko Jaurlaritzako bozeramaileak espero du 2025. urtearen amaierarako Gernikako Estatutuan jasotako eskumenak Euskadiren esku egotea.
Hainbat data aztertzen ari dira, besteak beste, urriaren 7a, 1936an lehen Eusko Jaurlaritza eratu zeneko urteurrena, eta urriaren 1a, urte berean Euskadiko lehen Autonomia Estatutua onartu zenekoa.
Autogobernu sailburuaren ustez, Espainiako Gobernua orain arte "tabu" zen gai bati buruz hitz egiten hasi izana seinale ona da, eta, azpimarratu duenez, agerian uzten du "gai hori aztertzeko beldurra galdu duela".
EH Bilduren idazkari orokorrak aitortu du autogobernua eguneratzeko bidean "aurrera" egin dela, eta azpimarratu "aukera-leihoa orain" dagoela, Sanchezen gobernuarekin. Otegiren ustez, EAEk ez ezik Nafarroak ere heldu behar dio eztabaida horri, Euskal Herria nazio bat dela abiapuntu hartuta.
Bost dokumentuek ia erabateko babesa lortu dute, agerian utziz alderdia batuta eta indartsu dagoela Ortuzarren osteko aro berriari ekiteko. EAJren IX. Batzar Nagusiak igandean jarraituko du, eta Aitor Esteban izendatuko dute Euzkadi Buru Batzarreko presidente.
Koalizio subiranistak "positibotzat" jo du Auzitegi Konstituzionalera jotzeko Eusko Jaurlaritzaren erabakia, eta herri gisa jokatzeko deia egin die euskal indar politikoei, "autogobernuaren aurkako eraso berri" honen aurrean.
Angel Victor Torres Lurralde Politiketako ministroak azpimarratu duenez, Espainiako Gobernuak eta Jaurlaritzak uste dute "autogobernu zabalagoa" behar dela "tituluen homologazioan, garrantzitsua baita herritarrei zerbitzuak emateko profesional gehiago izateko".
Igande honetan argitaratutako ohar batean Alberto Martinez sailburuak esan duenez, "gurpilean makila" sartzearen parekoa da Gorenaren erabakia, eta gaur egun eskumen hori bere gain duen Osasun Ministerioari dei egin dio arlo horretan "erantzukizunez jokatu" eta "erreakzionatu" dezan.
Gorenaren arabera, "366/2024 Errege Dekretuaren eta bertan jasotako akordioaren arabera, ezin zaizkie eginkizunak eta zerbitzuak autonomia-erkidegoei eskualdatu". Eusko Jaurlaritza Konstituzio Auzitegira jotzea aztertzen ari da.
Maria Ubarretxena Eusko Jaurlaritzako bozeramaile eta Autogobernu sailburuaren arabera, Auzitegi Gorenaren epaia "ulertezina" da. "Konstituzionalean errekurritu dezakegun begiratzen ari gara", gaineratu du.
Gernikako Estatutuan jasota dauden 25 eskumen geratzen dira eskualdatzeko. 2025. urtea amaitu baino lehen eskumen denak eskualdatuta izan nahi ditu Jaurlaritzak.
Eskualdaketa adostuta dago jada, baina Transferentzien Batzorde Mistoaren sinadura ofiziala falta da. Bihar zen egitekoa bilera, baina "agenda arazoak" direla eta, datorren astera atzeratu dute hitzordua.
Halaber, egoerak eskatzen duen mailan jokatzeko eskatu die talde politikoei EAJk eta PSE-EEk proposatutako zerga berrikuspena adostu ahal izateko. Bestalde, nabarmendu du aurten "aukera" dagoela Gernikako Estatutua "behingoz" betetzeko.
Transferentzien Batzorde Mistoa otsailaren 28an bilduko da akordio hori izenpetzeko. Eskualdatzeari buruzko xehetasunak hilaren 28an jakinaraziko dituzte.
Maria Ubarretxena Eusko Jaurlaritzako Autogobernu sailburu eta bozeramaileak gobernu bileraren osteko prentsaurrekoan egin du iragarpena. Nabarmendu duenez, "aurrerapauso bat" eman dute bi gobernuek Gernikako Estatutua betetzeko bidean.
Aurrerantzean, portuetan bertan eta sarbide mugatuko eremuetan herritarren babesaz, bide segurtasunaz eta itsas eta aire espazioaren kontrolaz arduratuko dira Ertzaintzaren agenteak.
Jarduera zinematografikoaren eskuduntza zen kultura alorrean eskualdatzeko falta zen azkena. Hala ere, Gernikako Estatutua betetzeko 27 eskumen Eusko Jaurlaritzaren esku utzi behar dira oraindik.
EH Bilduk Kongresuan duen bozeramailearen ustez, 2025a "ez da estatus berriaren urtea izango" Euskadirentzat, prozesu politikoek denbora behar dutelako, baina izan beharko luke "oinarri sendoak jartzeko urtea".
Espainiako Gobernuak eta Eusko Jaurlaritzak bilera tekniko bat egin dute eskualdaketari buruzko hainbat alde zehazteko. Hala, lanean jarraitu dute gaur, EAEtik kudeatu ahal izango dena "adosten" saiatzeko.
Eusko Jaurlaritzaren eta Espainiako Gobernuaren artean "sintonia" eta "borondate politikoa" dagoela nabarmendu du Maria Ubarretxena Eusko Jaurlaritzaren bozeramaile eta Autogobernu sailburuak, eta adierazi du negoziazioetan aurrera egiteko "diskrezioz" jardun behar dela.
Maria Ubarretxenak eta Angel Victor Torresek eguerdian sinatuko dute eskualdaketa. Aldez aurretik, Erakundeak Koordinatzeko eta Bultzatzeko Azpibatzordea egingo da, egiteke dauden transferentzien erritmoa bizkortzeko.
Kostaldea antolatzeko eta kudeatzeko eskumenak eta Zinematografia Babesteko Funtsa Euskadiren esku geratuko dira astelehenetik aurrera. Maria Ubarretxena Eusko Jaurlaritzako bozeramaile eta Autogobernu sailburuak transferentziak ekarriko dituen hobekuntzak azpimarratu ditu.
Gainera, datorren urtean zerbitzua indartuko dute Miranda Ebro (Burgos) eta Altsasu (Nafarroa) lotzen dituen linea. Era berean, Karrantzaren eta Bilboren arteko lotura ere sendotuko dute.
Meteorologia, itsas salbamendua, atzerritarrei lan egiteko baimenak eta makineria egiaztatzeko Barakaldoko zentro nazionalaren transferentziak dira. "Lehen bloke hau urtea amaitu baino lehen ixten saiatuko gara", adierazi du lehendakariak.
EAEk kudeatuko ditu, besteak beste, hondartzetako eta itsasoko sasoiko erabilerak, itsasoko zirkulazioa eta sarbidea, eta itsasertzeko eraikuntzak eta ustiapenak. Ikus-entzunezkoak ekoizteko laguntzez eta hizkuntza koofizialetan egindako zinematografia babesteko funtsaz ere arduratuko da.
Lankidetzarako Aldebiko Batzorde Iraunkorra bildu da, EAEren esku uzteko dauden transferentzien auzia bizkortzeko asmoz. 1987an eratu zenetik, aurreneko aldia da organo hau martxan jartzen dena.
Imanol Pradalesek ziurtatu duenez, Espainiaren egoera eta Euskadiren egoera ikusita, "une historiko honetan" baldintza nahikoak daude Estatutuari buruzko hiru alderdi politikoen artean oinarrizko akordioak lortzeko.
Imanol Pradales lehendakaria eta Pedro Sanchez Espainiako Gobernuko presidentea izango dira bertan, eta irailaren 20an adostutako "kronpromisoa"ren emaitza omen da.
"Gaur egun beharrezkoa da duela 45 urte adostu genuen akordio politikoa eguneratzea, gure erakundeak eta demokrazia bera indartzea", azpimarratu du lehendakariak Gernikako Estatutuaren onarpenaren urteurrenaren harira.
PSE-EEko idazkari nagusiak azpimarratu duenez, bere alderdiak, "lehen minututik azkenera arte", Estatutua eta EAEko autogobernua defendatu ditu, eta beste alderdi batzuek, berriz, "hainbat jarrera izan dituzte" bere ibilbidean zehar.
EH Bilduk Legebiltzarrean duen bozeramaileak bi lehendakari ezberdin ikusten ditu. Batetik, Alderdi Egunean estatus berriaren beharra aldarrikatzen duena, eta bestetik, "biharamunean neutro agertzen dena". Hori horrela, gai horren inguruan "eztabaida politikoa argi markatzea" galdegin dio.
Eusko Jaurlaritzako bozeramaile eta Autogobernu sailburuaren arabera, Gipuzkoako eta Bizkaiko Batzar Nagusietan EAJk eta EH Bilduk onartutako mozioek ez dute arrakalarik sortu Eusko Jaurlaritza sostengatzen duen koalizio gobernuan.
Pentsioen gastua 12.000 eurokoa izango dela uste du Jaurlaritzak. Autogobernu sailburua Estatu idazkariarekin elkartuko da datorren asteazkenean, eskualdatzeko gelditzen diren eskumenen negoziazioan aurrera egiteko eta urriaren amaieran Aldebiko Lankidetza Batzordearen bilera ixteko.
"Argi utzi behar dute, noizean behingo adierazpenetatik haratago, erabakitzeko eskubidea ofizialtzeko prest dauden edo eskumenen inguruko eztabaida huts batean utziko duten gaia", esan du Eba Blancok.
Imanol Pradales Espainiako gobernuburuarekin bildu da bi orduz, eta, ondoren, agerraldia egin du batzarraren balorazioa egiteko. Iragarri duenez, Aldebiko Batzorde Iraunkorra urriaren amaieran biltzea adostu dute.