Aranzadi Zientzia Elkartea

Perretxiko denboraldia hasi bada ere, onddo gutxi ikusi ditugu Euskal Herriko basoetan, eta horren zergatia aztertu dugu Unai Fernandes Aranzadi Zientzia Elkarteko mikologoarekin.

Ion Garin eta Virginia Garcia Aranzadi Zientzia Elkarteko bazkideek Bihotz Berdeak programa aurkeztu dute. 12-15 urte bitarteko nerabeei zuzenduta dago, zientzia eta ingurumenaren arlo ezberdinak lantzeko helburuarekin. Aranzadiren web orrian dute informazio guztia eskuragarri.

Mahastietan ura hornitzeko dauden putzu batzuk tranpa dira hainbat animaliarentzat. Maiz, itota hiltzen dira bertan, biltegietatik atera ezinik. Orain, Aranzadi elkartea, upeltegi eta udalekin lankidetzan, mikro hezeguneen sare hori lehengoratzen ari da.

Emakume batek, Valeria Vitellak, Larrahe jainkosa baskoiari egindako eskaintza du aldareak, latinez idatzita. 2022an aurkitu zuten, Doneztebeko Erdi Aroko monasterioaren indusketa arkeologikoetan.

Aurora borealek mundua liluratu dute, baita Euskal Herria ere. Zer dela eta ikusi ahal izan da fenomeno eder hori hain hegoaldean? Aranzadi Elkarteak azalpen zientifikoa eman digu.

Horiekin batera, fusil batekin lotutako hainbat objektu berreskuratu ditu Aranzadi Elkarteak. Urkiolan aurten lurpetik ateratako bigarren gorpuzkiak dira, oraindik identifikatu gabe dagoen beste gudari batenak berreskuratu baitzituzten otsailaren 4an.

Pedro Sanchez Cuelgamuros Haranean izan da, familiek eskatutako frankismoaren 160 biktima desobiratzeko eta identifikatzeko egiten ari diren lanak bertatik bertara ezagutzeko.

Lehendakaria, Nerea Melgosa Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburua eta Gorka Urtaran Arabako Gizarte Politiken foru diputatua izan dira bertan. Prospekzio-lanek jarraitu egingo dute 2024an, gudalekua izan zenez, arrasto gehiago egon daitezkeelakoan.

Aranzadi Zientzia Elkartearen lanari esker, Bilboko Udalak Gerra Zibilean babesleku antiaereo modura eraikitako tunel bat birtualki ikusteko aukera eskaintzen du gaurtik aurrera.

Duela urtebete, Aranzadi Zientzia Elkarteak prentsaurrekoa antolatu zuen Gongorako Zarra Jauregian (Aranguren Ibarra) aurkikuntza iragartzeko. Euskal Herriko historiako aurkikuntza arkeologiko garrantzitsuenaren berri izan genuen.

Jaizkibel V monumentua Jaizkibelgo estazio megalitikoaren zati bat da, eta indusketa eta zaharberritze lan handia egin da bertan 2018tik 2020ra. Hilobi honek 2.000-3.000 urte inguru ditu.

Urteak daramatzate Lekeitioko Garraitz irlan auzolanean bertako altxorrak azaleratzen. Indusketa horietan aurkikuntza berezia egin dute: hiru gorpuzki aurkitu dituzte.

Aurkikuntza gehiagoren berri eman du gaur Aranzadi elkarteak. Oraingo honetan, Auritz udalerritik kilometro gutxira dagoen Zalduako aztarnategian egindako indusketetan topatutakoak dira. Brontzezko objektuak eta estolderia zati bat daude tartean.

Irulegiko indusketa arkeologikoa berriro martxan da, eta aurten, gainera, inoiz baino luzeagoa izango da kanpaina. Hiru hilabete iraungo du, eta 100 boluntario arituko dira lanean. Irulegiko eskuak ikusmin handia sortu du, eta bisita gidatuak ere antolatu ditu Aranzadi Zientzia Elkarteak.

Ez dira gutxi, 4.500 tresna guztira, eta Aranzadi Elkartearen laguntzarekin, katalogatzen ari dira orain, gero gordailura eramateko.

Gudari baten gorpuzkiak atera ditu Aranzadik Barazar inguruan, Zeanurin. Gorpua ahoz gora aurkitu dute, eta 1937ko gudan frontean borrokan hil omen zen. Hurrengo urratsa borrokalariaren identifikazio txapa aurkitzea da, edo, bestela, DNA probak egitea aurkitutako femurrari.

Arnaldo Otegik uste du, hauteskunde atarian egonik, EAJ eta PSE-EE erabilera politikoa ari direla egiten eta horrekin Aranzadiri kalte egin diotela.

ETAko kideak biktimen zerrendetan sartu eta gero piztutako polemikaren ostean, zientzia elkarteak adierazi du aldaketak egiteko prest dagoela, proiektuetako eragile politikoek eta sozialek hala egin behar dela uste badute.