Afganistan

Ezbeharrean Afganistandik zetozen familia osoak hil dira. Duela zortzi egun abiatu ziren belaontzi batean Turkiatik. Birizik atera diren 12 pertsonen arabera, 66 lagun egongo lirateke desagertuta.

Alberto Loizate Basurtuko Ospitaleko Kirurgia Orokorreko buruak Araceli Tamayoren osasun egoeraz hitz egin du, asteazken honetan iritsi baita Afganistanetik atentatua jasan ondoren.

Medikuek bere egoera aztertu ondoren, 82 urteko emakumea Basurtuko Ospitalera eraman dute aseguru-etxeak berak jarritako anbulantzia medikalizatu batean.

Jose Manuel Albares Espainiako Gobernuko Atzerri Gaietarako ministroak jakinarazi du Araceli Tamayo joan den asteburuan Afganistanen larri zauritutako emakume bilbotarraren egoerak okerrera egin duela. "Medikuen informazioaren zain gaude, etxerako bidaia antolatu ahal izateko", gehitu du.

Kutxabankeko presidenteak jakitera eman duenez, BBK-ko langile ohia bankuko Erretiratuen Elkartearekin harremanetan jarri da eta "ondo" dagoela jakinarazi die.

Joseba Urquiolak Bilboko bidaia-agentzia batean egiten du lan, eta, bere ustez, astakeria hutsa da, eskura dagoen informazio guztia izanda, agentzia batek turistak Afganistanera bidaltzea; izan ere, bertakoentzat segurtasunik ez bada, gutxiago kanpokoentzat.

Azken egunotan uholdeak pairatzen ari dira Afganistan iparraldean. Agintariek ohartarazi dutenez, hildakoen kopuruak gora egingo du.

Lurrikarak bereziki astindu du Zindah Jan barrutia, Herat probintzian. Bertan dozena bat herrixka erabat suntsituta geratu dira. 1998tik Afganistanen izan den hirugarren lurrikararik hilgarriena da.

Nilofar Bayat errefuxiatu afganiarra 2021eko abuztuan iritsi zen Bilbora bere bikotekidearekin, Talibanek Gobernua hartu eta hiru egunera. Azken hilabeteetan zailtasun ekonomikoei aurre egin ezinda egon ostean, Alemaniara joatea erabaki zuten familiarengana.

Herritarren eskubideen atzerakada izugarria izan da Afganistanen talibanak boterea hartu dutenetik. Emakumeak dira gehien sufritzen dutenak: debekatuta dute ikastea, zapia eraman behar dute derrigorrez eta ezin dira bakarrik kalera irten.

Ghani presidenteak ihes egin ondoren, talibanek garaipen militarra berretsi zuten, eta afganiar askok herrialdetik alde egin behar izan zuten, irudi oso gogorrak utziz.

AK13 eta Superiors Crew, Afganistango hip hop eta breakdance talde ezagunetako kide da Jawad Sezdah. Herrialdearen egoera salatzen zuten euren hitzetan eta milioika ikustaldi zituzten Youtuben. Horrek oso arriskutsu bihurtzen zituen talibanentzat. 

Australiako Auzitegi Federalak atzera bota du Ben Roberts-Smithek —Australian bizirik dagoen soldadu kondekoratuena— hiru hedabideren aurka difamazioagatik jarritako salaketa; izan ere, Afganistanen gerra krimenak egin izana leporatzen zioten, baina epaileak informazioa "egiazkoa" dela ebatzi du.

Emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea, Afganistango Batzar Nazionaleko lehen emakume presidenteordea izan zen. Bere herrialdean geratu diren emakumeen egoera munduratu nahi du.

19 urteko neskaren ametsa zen unibertsitatera iritsiko zen familiako lehen emakumea izatea. Kolpe gogorra izan da debekua. Bere amak ere egoera bera bizi izan zuen duela hogei urte, eta harena bezalako etorkizun tristea izateren beldur da. Marwak eta haren anaia Hamidek ez dute haserrea ezkutatzen.

Haizebegi festibalaren baitan Afganistango Afghanistan National Institute of Music orkestrak Talibanen garaipenaren ostean herria utzi eta eskaini duten lehen kontzertua eman dute Baigorrin, bertan 2015an aterpetu zituzten hainbat errefuxiaturi omenez.

Erasoa Afganistango hiriburuaren mendebaldean gertatu da. Bertan bizi dira hiriko hazara eta xiita komunitate minoritarioen zati handi bat. Hildako gehienak ikasleak dira.

Munduko herrialderik gazteenetako bat da Afganistan, baina haurtzaroa ez da batere erraza. Kaleko haurrei laguntzen dien eskola batean izan gara, eta haien gela hutsik topatu dugu.

Emirerriaren etorrerak krisi ekonomiko bortitza ekarri du eta familiek aurre egin ezinik jarraitzen dute. Egoera krudel horretan, Afganistanen, jan ahal izateko, familiek alabak saltzen dituzte.

Talibanek Kabul hartu zutenetik urtebete igaro den honetan bertan bizi diren emakume askoren eskubideak desagertzear dira. Goizean Bilbon, elkarretaratzea egin dute gurean bizi diren emakume afganiarrek egoera bortitz hori salatzeko.