Begoña del Teso
Sinadura
Aserejé-ja-dejé de jebe tu de jebere seibiunouva majavi an de bugui an de güididípi
Begoña del Teso
Zergatik ari gara duela 20 urte baino dezente gehiago mundua astindu zuten abestiak (gora)aipatzen zinemaren inguruko espazio gurean? Sinetsi ala ez, bada zio benetakoa, garrantzitsua. Esanguratsua. Zinema malkoz bustia.
Nahi izatera, jarrai genezake. Amaierarik gabeko eternitatean zehar. Kantuan jardun, hizkuntzen mordoiloan, dantzan, auskalo existitzen ote den ragatanga erritmoan aritu.
Segi dezagun, bai. Lerroburura begiratuz gero, batek daki zein mintzotan ari garen ere (gaztelaniaz ote, portugaleraz bide? Spanglish, kasik seguru); hip-hopeko maistra-maisuek erabilitako kaleko ingeles oparoan arituko gara jarraian: I said a hip hop the hippie the hippie / to the hip hip hop, a you don't stop / the rock it to the bang bang boogie say up jumped the boogie / to the rhythm of the boogie, the beat.
Ez esan antzeman ez duzuenik. Bai, disparate hutsa. Bai, baina aitortu: denok dantzatu genuen ragatanga runba hori 2002ko udaran. 8 milioi disko saldu zuen, bai, parerik gabeko aldrebeskeria honek; erritmo eguzkitsuz blai izanik, hartu egin gintuen ezustean eta guk amore eman, gustu handiz.
Zabala suertatu zen kutsadura. Kordobatik Zeelanda Berriraino, Manchesterreko Old Trafford futbol zelai maitatutik Japoniako kostalderaino eraman zituzten soinu, doinu, hitz arraro, estrainio, ulergaitz baina gozagarriak oso familia oneko hiru neska gaztek. Las Ketchup deitzen genituen planeta osoko kantoi denetan. Familia onekoak, bai. Gitarra-jotzaile ikaragarria zuten aita, Tomate izengoitiaz ezagutua eta belaunaldiz belaunaldi agertzen ziren beren arbola genealogikoan flamenkoko kantaore zein bailaora finak.
Bai, gainbegirada azaleko batez, badirudi Aserejek ez duela ez hanka ez buru, ez buztan ez garun. Ez izan horren seguru, alta. Sustraia sendoak baititu. Eta ez prexixo Andaluziako hondartzetan edo olibondoen azpian baizik eta… Estatu Batuetako New Jerseykoa zen The Sugarhill Bandek sortu, eta sekulakoa bilakatu zen 14 minutuko kanta batean, Rappers´s Delighten, alegia.
Ez zen ez hip-hopeko lehenbiziko kanta; bai, ordea, arrakasta kristorena izan zuen estreinakoa. Goian dituzue abestian aditzen diren hainbat hitz. Apur bat, uhar bete hitz, besterik ez, besterik gabe, froga, amu bezala.
Izan ere, Joyceren Finnengan´s Wake bera ere burura ekartzen duten kantu honek 3.000 hitz ditu. Hiru mila! Eta bazen, bada, bertan aldarrikapen antzekorik: Now what you hear is not a test: I'm rappin' to the beat / And me, the groove, and my friends are gonna try to move your feet… Erritmoarekin ari naiz 'rapeatzen'eta denok batera jarriko zaituztegu dantzan…
Beltzak ziren New Jerseykoak eta flamenkoak Kordobako neskak. Aserejé, eje eta the boogie, the bang booggie.
Zergatik ari gara duela 20 urte baino dezente gehiago mundua astindu zuten bi abesti (gora)aipatzen zinemaren inguruko espazio gurean?
Sinetsi ala ez, bada zio benetakoa, garrantzitsua. Esanguratsua. Zinema malkoz bustia. Sundancen, Sao Paulon eta Sevillan saritutako Het Smelt flandieraz mintzaturiko film belgiarrean, udako bakazioetan den neskatoa bizikletaz dabilen bitartean, Aserejé entzuten da. Aserejé apurka-apurka ilunduz joango den pelikula krudel batean, non Las Ketchupen kantak inozentziaren tonuari eusten dion eta urkatu baten inguruko igarkizunak herio itzalez betetzen duen pantaila.
Veerle Baetens zuzendariak, Alabama Monroeren aktore emakume berak, hots, azaldu zuen zinemaldietan Aserejé hautatu zuela soinu bandarako 1985ko The Goonies film zoragarria hartu zuelako inspirazio bere pelikularen unerik gozoenetarako. Eta The Goonies hartan Cyndi Lauperrek marka guztiak hautsi zuen beste udako abestia kantatzen zuen: 'R' Good Enough.
Aholku bat, pasatako garai-minez bazarete, ikusi Richard Donnerren The Goonies. Animoz fuerte samar izanez gero, ausart zaitezte Het Smelt horrekin. Baina ez ahaztu, buruz eta bihotzez sasoian izan behar duzue. Mingarria, oso, baita.
