Mundua -

Ameriketako Estatu Batuak

Estatu Batuetan armen erabilera kontrolatzeko oztopo nagusiak

Armak edukitzearen aldeko 'lobby' handia Erriflearen Elkarte Nazionala da, eta Alderdi Errepublikanoaren babesa du. Estatubatuarren %42k arma bat dute etxean. Arma duten pertsonen %80 gizon zuriak dira.

Gizon bat arma batekin New Yorken. Artxiboko argazkia: EITB Media
Gizon bat arma batekin New Yorken. Artxiboko argazkia: EITB Media
Gizon bat arma batekin New Yorken. Artxiboko argazkia: EITB Media

AGENTZIAK | EITB MEDIA

Whatsapp Facebook Twitter Telegram Email

Asteartean Uvaldeko (Texas) lehen hezkuntzako eskola batean egindako tiroketan 19 haur eta bi heldu hil ziren, eta Estatu Batuetako armen kontrolari buruzko eztabaida piztu du berriro. Hala ere, armak eramateko eskubidearen sektore zabal baten aldarrikapenak, idiosinkrasia zein lege aldetik, edozein murrizketa oztopatzen du.

Barack Obamak, bere agintaldian, armak eskuratzeko aukera mugatzeko beharra nabarmendu zuen, eta diskurtso sinbolikoak egin zituen, hala nola, 2012an Sandy Hook eskolan izandako hilketaren ondoren, begiak malkoz beteta egin zuen adierazpena.

Joe Biden ere ildo berean mintzatu zen atzo, Texaseko sarraskiaren ostean: "Jainkoaren izenean, noiz egingo dugu planto armen aldeko 'lobby'aren aurrean?", galdetu zuen, premiazko neurriak hartzea ezinbestekoa dela azpimarratuta.

Armak edukitzearen aldeko 'lobby' handia Erriflearen Elkarte Nazionala da, eta eremu politikoan Alderdi Errepublikanoaren babesa dauka. Armen erabilera murrizteko aukera oztopatzeko, Konstituzioaren Bigarren zuzenketa erabiltzen duten argudio gisa: "Estatu libre batean segurtasuna bermatzeko ondoko antolatutako miliziak beharrezkoak direnez, herritarrei ez zaie ukatuko armak edukitzeko eta eramateko eskubidea".

Gainera, artikulu hori aldatzeko edo baliorik gabe uzteko, lortzeko zailak diren hainbat baldintza bete behar dira.  

Hasteko, 1788an onartutako testu horretan edozein aldaketa egiteko ezinbestekoa da Kongresuko ordezkarien bi herenaren eta estatuen hiru laurdenaren babesa izatea.   

Badago bigarren aukera, historian inoiz erabili ez badute ere: estatuen bi herenak Konstituzioari buruzko batzar bat deitzea.   

Bestalde, 2008an emandako ebazpen judizial bat erabakigarria izan zen, armak eramateko eskubidea aldarrikatzen dutenen mesedetan. Ordura arte, herritarrek ez zuten horretarako eskubiderik aitortuta, eta armen erabilera arautzea tokiko agintarien edo erakunde estatalen eta federalen ardura zen.  

Alabaina, norbanako batek auzitara jo zuen Washingtonen armak edukitzeko ezarritako debekua Konstituzioaren aurkakoa zela salatuz eta Auzitegi Gorenak arrazoia eman zion.

Magistratuen ebatzi zuten Bigarren Zuzenketak herritarrei armak edukitzeko eskubidea aitortzen diela, milizia baten partaide izan ez arren, eta, besteak beste, nork bere etxea defendatu dezan. Epai hark aurrekari bat ezarri zuen.  

Zatiketa gizartean

Armak eraman beharreko defentsa bereziki errotuta dago Estatu Batuetako hegoaldeko estatuetan; nazio mailan, berriz, biztanleriak zatituta jarraitzen du. Gallup enpresak 2021eko urrian egindako ikerketaren arabera, herritarren %52k lege zorrotzagoak eskatzen dituzte; %35ek, berriz, lege horiek mantentzearen alde agertzen dira; eta %11k, berriz, araudia malgutzea aldarrikatzen dute.

Egun, ez dago datu ofizialik Estatu Batuetan dagoen arma kopuruari buruz. Estimazio ezberdinen arabera, 270 eta 310 milioi inguru izan daitezke.

Galuppen txostena kontuan hartuta, estatubatuarren %42k arma bat dute etxean eta armak dituzten pertsonen %80 gizon zuriak dira.

Hau zure interesekoa bada, baliteke beste gai hauek ere izatea
Nazioartea Ameriketako Estatu Batuak Barack Obama Eguneko albisteak Albisteak Krimenak azken ordukoa Joe Biden azken albisteak