Guau

Berria

"Kalabaza Tripontzia"

Imanol Zinkunegi euskarazko lehen animaziozko film luzeari buruz

Bideopodcasta

Bideopodcasta

Bideopodcasta

Bideopodcasta

Bideopodcasta

Gaztelaniaz

Skabidean - San Fermin: maite zenuen hiria

Elkarrizketa umoretsua

Aitziber Zapiain kazetaria haurtzaroaz

Bideopodcasta

Bideopodcasta

Gaztelaniaz

Bideopodcasta

Berria

Lau hamarkada joan dira “Kalabaza Tripontzia” (1985) estreinatu zela, euskarazko lehen animaziozko film luzea. Euskal kondairak, mitoak eta istorioak oso presente daude filmean, eta bertako pasarteetan oinarrituz, film aitzindari hori sakon ezagutuko dugu. Imanol Zinkunegi animazio zuzendaria du atal honetan solaskidea Gaizka Izagirrek, marrazki animatu horien xehetasun guztiak arakatzeko. Filma bera ez ezik, euskal animazioaren egungo egoera aztergai dute, adimen artifizialaren eragina nabarmentzen ari denean.

Berria

31. Iban Garcia, influencerra eta kotilla

Telecinco telebista kateko “Los vecinos de la casa de al lado” realityko aurkezlea delako pozez txoratzen dago eta orain arte egindako ibilbideaz, harro. Iban Garcia influencerra horretarako jaio da, bai eta kotilleoa eta salseorako! Zenbat egi aitortuko dizkie Malen eta Aitziberri? Zein realitytan proposatu diote parte hartzea? “Supervivientes” saioan adibidez? Jende askok gelditzen ote du kalean? Kale-inkestak egiten dituenean poliziari ikuskizun-baimena eskatu behar dio? Zer pentsatzen du Ibanek, Aitziberrek eta Malenek influencer zenbaiten inguruan dituzten aurreiritziez? Atal honetan, gai hauetan sakondu dute: Madrileko egunerokotasuna, ekitaldietako FOMO-a (Fear of missing out), “Operación Triunfo” saioko kotilleoak eta alfonbra gorrietan pasatzen diren salseoak. Poligrafo zaharra eskuratu dute eta “egiaren testa” egin diote! Harreman ona du Twin Melodyrekin? Publizitatea egiteagatik 15.000 euro kobratzera heldu da? Harreman ona du “En todas las salsas” saioko kolaboratzaileekin?

Bi familien historia jasotzen du "Judu-kale" liburuak, XV. mendeko Gasteizen bizi diren bi familiarena. Judua da bata, kristaua bestea. Iragan bera dute, elkarri lotua, baina maitasun eta gorroto istorio bat ere badu bere baitan historia harrigarri honek. Dabid sendagilea eta haren semeak, Jonas ben Sahadia eta Pedro Santxez Bilbao, biak sendagileak, eta hauen emazteak eta ingurukoak dira pertsonai nagusiak. Garai gogorra, sefardien komunitatea atzerrira joatera edo kristautzera bihurtzen duten arte. Gaztelako koroaren mendeko lurretan gertatuak, marka sakona utzi zuen garai hartako gizartean. Toti Martinez de Lezearen (Gasteiz, 1949) eleberria, Ereinek 2008an argitaratutako edziotik eskaintzen dizu EITB Mediak audioliburu eginda.

Berria

Europar Batasunak osasun publikoko arazotzat jo du bakardadea. Izan ere, gero eta gehiago dira bakarrik sentitzen direnak, eta horrek ondorio fisikoak, psikikoak eta sozialak sortzen ditu. Bakardadearen eta osasunaren arteko erlazioa, gainera, bi noranzkoetakoa da. Gaiari heldu diote Elhuyarreko Alaitz Ochoa de Eribe Agirrek eta Ana Galarraga Aiestaranek, eta garbi diote: “Gera zaitez gurekin” Horrez gain, albisteek, “Denboraren kapsula”, “Egunero ikasten da zerbait”, eta mito zientifikoen baieztapen edo ezeztapenekin osatu dute atala.

“Ni bakardadean ez naiz gaizki bizi, behar bada ohitu egin naizelako; behar bada mendiak egin nau horrela; ez naiz bakarrik egotea gustuko duen horietakoa. Baina nire bizitzan egin dudan guztiak, erabakiak bakartasunean erraz hartzera eraman nau”. Edurne Pasaban eta Joseina Etxeberriak bakardadea izan dute hizpide “Bi ahotsetan” podcastaren bigarren atalean, Debussy eta Tchaikovskyren musikaz lagunduta. Musika: C. DEBUSSY: Clair de lune P. I. TCHAIKOVSKY: 6. Sinfonia, "Patetikoa" (zatia)

6. “Muga deitzen da pausoa”, Izaskun Arandia

Euskal Autonomi Erkidegoaren sorrera nola gauzatu zen aztertu dugu laugarren atalean. Eusko Legebiltzarraren eta Jaurlaritzaren beraren sorrera. Egoitzak, ereserkia eta beste ikurrak nola eraiki ziren, zerotik abiatuta. Dena zegoen egiteko eta eskarmenturik ez. Aldeko zeuden ilusioa eta gogoa; autogobernua berriz jokoan. Izan ere, 1980a izan zen ETAk hildako gehien eragin zituen urtea. Juan Jose Pujana eta Bakartxo Tejeria, Legebiltzarreko orduko eta oraingo presidenteek eta Legebiltzarrean ordezkaritza izan duten alderdietako kideek lagunduko digute kontakizunean.

30. FlakoFonki, Euskal Herriko Community managerra

FlakoFonkik, Chill Mafia taldeak “azken” kontzertua eskaini eta gero zer egingo duen kontatu die “Benetan zabiz?”eko neskei. Lanik gabe geratu da? Nola eramango du orain ogia etxera? Aurretik ere, ze lan arraro gauzatu ditu? Amerikan marihuana moztu? Irristaketa irakaslea? Orain burutuko dituen lanen artean, ETB1eko “Linbo” late night saioko Community Managerra izango da eta bertan kolaboratzen ikusiko dugu. Txirula jo dute eta “lotsaz” aritu dira… Zeintzuk dira bere erreferente musikalak? Zein da bere “guilty pleasure” musikala? Ligatzen duenean, eta ligatzen badu, zein da bere teknika? Nola uste du ikusten duela jendeak kanpotik? Zergatik dago irakasleen kontra?

9. Naroa Ruiz de Galarreta, izotz-hockey jokalaria

Itzultzailea da nobela honetako narratzailea. Kode batetik beste batera hitzak pasatzen espezialista. Bizitzan ere halatsu, kode batetik bestera pasatu beharra du mundua ulertuko badu. Maite du bere lana, baina hor sortzen zaio arazoa. Haurtzaroan gertatu ziren pasarte lauso batzuk nahasten zaizkio buruan, Martarekin bikote harremanari ekin behar dion une berean. Noiz eta amari, kode haiek erraz itzuliko zituen pertsona bakarrari, memoria husten eta hondatzen zaion garaian. Anjel Lertxundiren (Orio, 1948) nobela, Ereinen 2017ko ediziotik eskaintzen dizu EITB Mediak audioliburu egina.

101. Andoni Ollokiegi: “Batzuetan alai nago, beste batzuetan alaitasuna inpostatu egiten da”

XXI. mendeko euskal trobadore edo juglare moduan defini genezake Andoni Ollokiegi (Pasai Donibane,1992). Herriz-herri, plaza-plaza ibili ohi da bere gitarraren laguntzaz, euskal kantutegiko entziklopedia moduko bat izango balitz bezalaxe. Halaber, bere kantu propioekin bakarlari eta talde formatuan ere ibili ohi da Olloki izenpean eta alderdi edo ikuspegi ezberdin horiek uztartu nahi genituzke. Ekain Perezek gidatutako "Lore Hostoak" podcastaren atal honetan, Ollokiegiren pentsamendu eta doinuetan barrena bidaiatuko dugu. Playlista: • Olloki - Minutu T’erdi (Alienatuta // 2024) • Olloki - Euskarria (Alienatuta // 2024) • Alaitz eta Maider – Inshala (Inshala // 1999) • Su ta gar - Mari (Jaiotze Basatia // 1991) • Koldo eta Arantxa - Gure Hitza (1996) • Xiberoots – Aska (Honki Jina // 2021) •Andoni Ollokiegi – Satandango (Bekataria // 2023) • Olloki - Hutsa (Alienatuta // 2024) • Akaleia (feat. Olaia Inziarte) - Nire Etxeko Artista (Ondoloin // 2023) • Errobi - Xileko langileria (1977 // Gure Lekukotasuna) • Itoiz – Errotaberri (Alkolea // 1982) • Urko - Gure lagunei (2005 // Urko zuzenean: La Trini, Donostia) • Olloki - Alienatuta (Alienatuta // 2024)

7. Aner Peritz: Eraberritzea eta disidentzia

Istanbulgo etxe otomano hondatu batean bizi da, gurpildun aulkian preso, Kawa-ren ama eta egunero ekartzen ditu gogora Ararat mendia, kurduen kondaira eta leku sakratuak. Bai eta, leku eder haietan hil zizkioten senarra eta bi seme gerrillariak. Amaren ezkutuan Kawak jendea hiltzea du ogibide. Enkarguz eta arrazoiak ezagutu gabe. Hilketa ez ohiko baten ondoren ordea, egoera gaiztotuko zaio Kawa-ri eta bere mundua pitzatu. Mendeko amagatik ez balitz, Alemaniara alde egingo luke bere anai-arrebek bezala. Jon Arretxeren (Basauri, 1963) nobela beltz honek Istanbul eta Munich ditu kokaleku, ohoretik desohorerako bidaia eginez. Ereinen 2012ko argitalpenetik eskaintzen dizu EITB Mediak audioliburu gisa.

Bai telefonoek eta bai ispiluek ere urduritasuna sortzen digute. Amesgaiztoetan sarri agertzen zaizkigu. Ezinegona sortzen digute, lo egiteko pastillak hartzera behartzen gaituzte. Sosegurik eza agertzen da kontakizun hauetan. Telefono-kabina baten bila aritu eta, bat aurkitu orduko, telefono-haria moztuta dagoela ohartzen denaren sosegurik eza. Telefono-kabina zepo hilgarritzat, zerraldotzat sentitzen duenarena. Esan dezagun telefonoa giderretik duenak mundua duela mendean. Esan dezagun telefono kaiolatu batez ari garela. Bai, esan? Hamahiru ipuinetan zehar, Harkaitz Cano (Lasarte, 1975) idazleak, genero beltza nahasten du absurduarekin eta surrealismoarekin.

Usurbildarra “El conquistador del fin del mundo” ETB-2ko saioko kamera atzeko kontuez aritu zaie benetan-zabiztarrei. Bertan egiten duen aurkezle lanaz eta partaideekin duen harremanaz. Nola sentitzen da Lur astez-aste partaideak kaleratzen dituztenean? Nola suertatu zitzaion aurkezle izateko aukera? Realityan parte hartuko luke berak? Bestalde, kirolaz, sakrifizioaz eta Lurrek honekiko duen pasioaz ere aritu dira. Eskubaloia, harri-jasotzea… nola kudeatu ditu emozionalki sufritu izan dituen lesio ugariak? Sakrifizio asko egin behar izan ditu? Zein da egin duen handiena? Maria Blanco kolaboratzailea, ebakuntza estetikoez aritu da eta honek gaur egun gizartean sortzen duen presioaz.

Zer egin dohain bat daukazunean? Erabili, munduari eskaini, eta trukean, arreta jasotzera ohitu. Horixe egiten du Imanol Lurgainek bere ahotsarekin, kantagintza konprometitua besarkatu eta frankismoaren kontra borrokan hasi, “Fakirra” goitizenarekin. Baina, ahotsarekin batera aldatuz joango da bere ikuspegia eta bidaideekiko harremana ere. Borroka armatua, klandestinitatea, erbeste paristarra..., mundua iraultzen saiatu zen belaunaldi baten erretratua da lau hamarkadatan zehar. Zuzia irenstean erretzen ez dena da Fakirra, minari eztarrian behera bultzatzen diona. Zein ote du benetako ahotsa? Susak 2018an egindako argitalpenetik eskaintzen dizu audioliburua EITB Mediak.

Mark Knopfler: “Dire Straits-en musikak jende askoren bizitza aldatu zuen"

“Bizitza bidaia bezala sentitzea iruditzen zaidak gizakiak baduela oso berea hasieratik… Ziur aski lehenbiziko trama edo literatura zer zen edo istorio bat zer zen ez zekielarik, gizakiak bazekien zer zen bidaia bat”. Harkaitz Canok eta Joseina Etxeberriak bidaiaz eta nostalgiaz dihardute atal honetan, Beethoven eta Messiaen ere bidelagun dituztela. Musika: - L. V. BEETHOVEN: Schinsucht (Nostalgia), ahots eta pianorako lied-a - O. MESSIAEN: Quatuor pour la fin du temps (Denboren amaierarako kuartetoa)

Soto eta Zeberio, bahitu, torturatu, hil eta desagerrarazi egin zituzten. Diego Lazkano idazleak gogoan betiko txertaturik daramatza bi lagunak, ezin ditu oroimenetik uxatu. Bi itzal haietatik elikatzen ari da hogeitaka urtetan, Soto eta Zeberioren ordez bizi ote den zalantzarekin, haien ordez bizitzea balitz bezala bere erantzukizuna. Bizitza bakarrean hiru bizitza bizitzea posible balitz bezala. Norbere larrutik ihes egin eta larru berri bila itsumustuan dabilenaren desafioak, korapiloak, menturak kontatzen ditu Harkaitz Canok nobela honetan. Errua, maitasuna, traizioa, sexua, indarkeria, lotsa, justizia, erredentzioa, usurpazioa, antzezpena... asko dira kontakizun laster eta zabal honetako hariak, baina denen gainetik nagusitzen da adiskidetasunari egindako kantua.

Berria

"Benetan zabiz?" saioko elkarrizketa berria

Iban Garcia, influencerra eta kotilla

Euskaraz

Gaztelaniaz

"Larrua hotz": Iñaki Beraetxeren ahotsean

3. Touré detektibearen saga: Hutsaren itzalak

Laguntza