Guau

ESTREINALDIA. Euskal literaturaren hilabetea Guaun

Zergatik panpox. Arantxa Urretabizkaiak idatzia

Skabidean - San Fermin: maite zenuen hiria

100. atalera iritsi gara!

Benito Lertxundi “Bizitzea da une oroz hiltzea, une oroz hil dena bakarrik bizi da”

Gaztelaniaz

Podcasta

Berria

Lagunak alde egin ondoren emakume batek bere haurrarekin bizi duen egun normal bat kontatzen digu nobelak. Goizean goizetik gosaria eman, ikastolara joan behar dela hurrengo, arratsaldean jaso... lotara eraman arte, eta protagonista bera oheratu arte egin eta burutik pasatako gogoetak dira nobelaren edukia. Txema lagunaren ausentzia oroitzapen huts baino zerbait gehiago da nobelan, emakumearen gogoeta gehienetan dago haren ausentzia. Bakardadea sentitzeko ere ia tarterik gabe dago emakumea, halakoxea baita bere bizitzaren atze-aurrea. Baina tartetxo bakan horietan isurtzen da nobelara etxetik alde egin zuen lagunaren oroitzapena. Emakumea da kontalaria, eta emakumearen sentsibilitate unibertsalenetik dago kontatuta nobela.

Berria

Berria

Ramon Saizarbitoriak (Donostia, 1944) idatzitako “Ehun metro” nobelak, Franco diktadorea hil eta urte betera, 1976an ikusi zuen argia. Artean indarrean zegoen zentsura-legerik ez zuen gainditu, ordea, eta eleberriaren lehenengo edizioa bahitu eta liburu-dendetatik erretiratu zuten, Saizarbitoria bera prozesatu eta epaitu zutelarik. Zentsura-legea ezabatuta, itzuli zen nobela liburu-dendetara. Behin eta berriz aipatu dira nobelaren arkitektura, kontakizunean erabilitako teknika, baliabide eta estrategia aberatsa, poliziarengandik ihesi doan aktibistak poliziaren tiroz zerraldo erori arte lasterka egiten dituen ehun metroak kontatzeko garaian. Ihesi doan bitartean, bere bizitzako pasadizoak oroitzen ditu protagonistak, lekuko anonimo batengana hurbiltzeko ahaleginean, testigu hari bizitza eskainiko balio bezala. Erein argitaletxearen 2020ko ediziotik, eskaintzen dizu EITB Mediak audioliburu gisa.

100. atala

Denok isiltzean gu geu zer garen abesten duen hura da, soinu nahiz ideien artisaua, bidez-bide denboraren higadurari jarkiz herri baten nortasuna zaintzen duen hura, modu batera gu geu ere bagara bera eta baita bera gu. Euskal kantagintzaren mugarri izanik, herriari hartu eta herriari itzuli dizkio hamaika kantu, kontakizun eta istorio. Bere eskutik, inoiz izan gabeko herrietan izan gara, inoiz bizi gabeko garaietan eta gertu sentitu ditugu muga tenporal edo geografiko guztiak doinuez ezdeustuz. Ez Dok Amairu-ren berpizkunde kulturaletik aro digitaleraino, transmisioa etenik gabe mantendu izan du eta oholtza gainekoak amaitutzat eman baditu ere, ondorenean jarraituko du Orioko bardoaren ahotsak herri honen mintzoa izaten. “Lore Hostoak” podcastaren atal honetan Benito Lertxundi hostokatu du Ekain Perezek. Playlista: • Benito Lertxundi – Urrundik heldu naiz (Gernika Kontzertuan // 2024) • Benito Lertxundi – Nintzenaz Oroitzean (Gernika Kontzertuan // 2024)) • Benito Lertxundi – Mirotzak (Gernika Kontzertuan // 2024) • Benito Lertxundi – Kaixo Ardizain (Nere Ekialdean // 2002) • Benito Lertxundi – Mundurat Eman Ninduzun (Hitaz Oroit // 1996) • Benito Lertxundi – Oi ama Eskual Herri (Hunkidura Kuttunak I // 1993) • Benito Lertxundi – Itzaltzuko Bardoa (Altabizkar-Itzaltzuko Bardoari // 1981) • Benito Lertxundi – Baldorba (Gernika Kontzertuan // 2024) • Benito Lertxundi – Herri Behera Jota (Oro Laño Mee Batek // 1974) • Benito Lertxundi – Bizkaia Maite (Gernika Kontzertuan // 2024) • Benito Lertxundi – Udazken Koloretan (Gernika Kontzertuan // 2024) • Benito Lertxundi – Loretxoa (Ez Dok Amairu //1967) • Benito Lertxundi – Ekaitza (Ez Dok Amairu // 1969) • Benito Lertxundi – Ez nabil ezeren bila (Gernika Kontzertuan // 2024)

Duela 45 urte, negu luzearen ondotik iritsi zen udaberria Gernikara, astelehenez, 1980ko martxoaren 31n. Haritz Zaharraren itzalpean, osatu zen gure historiako lehen Legebiltzarra Gernikako Juntetxean. Faxismoak indarrez kendutakoa itzuli zitzaion herriari. Egun historikoa nola bizi izan zuten lehen pertsonan azaldu digute, Maite Sáez de Olazagoitia, Begoña Amunarriz eta Inmaculada Bonetak. Bost legebiltzarkide, Ezker abertzaleko Itziar Aizpuruak akta ez jasotzea erabaki zuen. Haien ondoan Roberto Lertxundi, PCE-EPK-ko ordezkari bakarra, PSEko Jose Antonio Maturana, EAJko Iñaki Anasagasti, UCDko Jaime Mayor Oreja eta Herri Batasunako Iñaki Ruiz de Pinedo ditugu kontalariak. 2022an zendu zen Juan Jose Pujana, Legebiltzarreko lehen presidente izandakoaren testigantza berezia tartean.

4. Landareez eta baratzaz, Jakoba Errekondo

Mirua taldeko Maitane Iruin eta Malentxo Zeberio tolosarrak betidanik ezagutzen dute elkar. Musikari ibilbidea lehendik hasia zuten Arrakalak proiektuarekin batera. Taldeko hirugarren M-ak, Mattinek, Malentxoren anaiak, musika elektronikoa sortzen zuen eta etxe berean bakoitza bere musika enseatzen iharduten zutenean, elkarren etsai izan baino, proiektuak batzea erabaki zuten. Atalaren bigarren zatian, “erabakiak hartzeaz” aritu dira lau neskak. Erabakiak erraztasunez hartzen dituzte? Zergatik da “salda badago” eta ez “dago”? Nolatan eman dituzte lau urte sortu duten albumean lanean? Zergatik utzi zituzten biek gradu ikasketak? Zerk ematen die hozkirri handia? “Ezebezka” edo “Zuria” jokuan jolastu dira gainera. Eman play "Benetan Zabiz"en atalari!

Bada jendea sexu-praktika jakin batzuk antinaturaltzat jotzen dituena, hori diote Alaitz Ochoa de Eribe Agirrek eta Ana Galarraga Aiestaranerek. Naturan begiratuz gero, ordea, argi dago sexu-praktikak askotarikoak direla. Hori bai, kontuan izan behar da gizakiok animaliak antropomorfizatzeko joera dugula (nolabait, pertsona gisa hartzeko joera), eta, egiaz, oraindik asko dago ikertzeko, jakiteko zer dagoen praktika horien atzean. Nolanahi ere, zenbait praktika deigarri eman dituzte argitara, uhin ultramoreen bidez. Albisteek, “Denboraren kapsula” eta “Egunero ikasten da zerbait” sekzioek, eta mito zientifikoen baieztapenak edo ezeztatzeak osatzen dute atala.

2. "Azken erromantikoak", Miren Gaztañaga

3. ”Handia”, todo es GRANDE en esta película

26. Andrea Arrizabalaga, kazetaria eta antiespezista

“Benetan zabiz?”en Andrea Arrizabalaga kazetaria izan dute gonbidatua! Kazetaria, albistegietako aurkezlea, antiespezista, eduki sortzailea… mundu begano baten alde ari da. Animalietatik eratorritako elikagai edo osagairik gabe bizi da eta horren aldeko apustua egiten du. Andrearen haurtzaroaz, kazetari lanaz, informazioaren arduraz, beganismoaz eta antiespezismoaz aritu dira hiru neskak solasean. Andreak, txikitatik izan nahi zuen kazetaria? Nola kudeatzen ditu emozionalki albiste txarrak? Zer da kontzientzia-klausula? Zergatik dio garrantzitsua dela informatuta egotea? Noiz eta zergatik erabaki zuen begano izatea? Nola eragiten dio gaiak? Zer pentsatzen du abeltzaintzaz? Maria Blanco kolaboratzaileak ere parte hartu du atal honetan eta “Sexo en Nueva York” telesaileko hainbat jarrera kritikatu ditu.

99. La Basu, Elena Caballero: “Gu, zenbakiak eta irudi bat izatea nahi dute”

Ez da bereziki Euskal Herrian ikusgarritasun gehien izan duen estiloa eta zer esanik ez emakumezkoen esparruan. Ba euskalduna eta emakumea izanik, gure rap eszenako erreferente argia da "La Basu". Bizkaian, Etxebarrin jaio zen 1983an eta egun Gipuzkoan, Irunen bizi da rap eta musika beltzak bereziki oihartzuna izan duen hirian. 90eko hip-hop eztandak bete-betean hartu zuen eta horrela ikasi zuen berak ere rapeatzen, soul, reggae edo flamenko doinuak bere soinura atxikita 2017an “Ni Naiz Izotz Erregina”, euskara hutsean eginiko lehen emakumezko rap diskoa argitaratuz.

3. Julen Telleria: Espektatiba eta familia

Jon Garañok eta Aitor Arregik 2017. urtean idatzi eta zuzendutako euskal filma da “Handia”. 1818an Altzon jaio eta “Altzoko Handia” izenarekin oso ezagun izandako Migel Joakin Eleizegiren benetako historia kontatzen du, gigantismoa zeukan. 2018an 10 Goya sari eskuratuta mugarri izan da euskal zinemagintzan. Makillajean eta ile-apainketan egindako lanak jaso zuen horietako bat. Ainhoa Eskisabel izan zen filmeko makillaje eta ile-apainketa burua eta berak emandako azalpenekin sakondu dugu filmean.

La Txama taldeko Martin (Tuli Elbachatuli) eta Aitor Valcarlos gonbidatu dituzte Aitziber eta Malen-ek "Benetan zabiz?"era! Taldearen anekdotez, parrandetako istorioez, EHko beste talde batzuekin duten harremanaz, artista batzuen “soldata” eskasaz, “guilty pleasure” musikalez… aritu dira bi neskekin, beste gauza batzuen artean. Beste gai sakon bati ere heldu diote: obrak eta artistak desberdindu behar dira? Noiz banatzen ditugu? Noiz ez? Ze adibide ditugu gurean? Marte Lasarte taldeko Pello Armendariz deitu dute, broma telefonikoa egiteko… testuingururik gabeko hitzak erabiliz!

4. Marta Alberdi, Lointek Gernikako saskibaloi jokalaria

Iruñeako Bertsoaroan eta Azkoitian entzundakoak

Berria

2. Eider Rodriguez: Heriotza eta kontrafobia

Aramaiokoak eta Usurbilgo Aginako Eliza Zaharrekoak

Bigaren aldiz gonbidatu dute Ana Goitia “Benetan zabiz?” podcastera! Sentimentala dela aitortu die Aitziber eta Maleni, eta tarteka; baldarra ere bai. Bere baldarkeriari lotutako hainbat anekdota barregarri kontatu ditu eta aitortu du gaur egungo gazteengan konfiantza handia duela. “Katana” bakarrizketa show berriaz aritu da ere eta sekretu asko kontatu ditu atalean zehar. Bestetik, “eskalatzaile maltzurrak” izan dituzte hizpide; “trepak”, alegia. “Trepa” asko daude telebistari lotutako lanbidean? Ana, halakoa izan al da noizbait? Zer egin “trepak” topatzen ditugunean?

98. Merina Gris, Julen: “Zuloa bere adiera guztietan erakutsi nahi genuen”

2020ko hamarkadak soinu estetika berri ugari ekarri dizkigu eta gure panoraman elektronikaren, autotunearen eta produkzio landuen aldarri izan da Julen, Paxkal eta Sara donostiarrek osatzen duten "Merina Gris" hirukoa. Irudi anonimotasunaren hautua egin zuten hasieratik, maskarez aurpegiak estali eta horrela euren identitate espresioa kantuetara edo bideoklipetara mugatuz. 2022ko “Zerua Orain” estreinu lana izan zen lehen pausua eta orain, bide horri jarraipena emanez itzuli dira “Zuloa” LP-arekin 2025ean. Lore Hostoak podcastaren atal honetan Merina Griseko Julen hostokatuko du Ekain Perezek. • Merina Gris – lilili (Zuloa // 2025) • Merina Gris – Lotu Zure Txakurrak (Zuloa // 2025) • Mikel Laboa - Haize Hegoa (1974 // Bat Hiru) • Verde Prato - Maite, Nauzu Zeharkatu (Erromantizismoa // 2024) • Berri Txarrak - Poligrafo Bakarra (Denbora da poligrafo bakarra II: Helduleku guztiak // 2024) • Katamalo - Ez Dezala Mikrofonoak Agindu (Bihotz bakartien kluba // 2007) • Merina Gris – Besteek Zer (Zerua Orain // 2022) • Merina Gris – Hiru Damatxo (Zuloa // 2025) • Habi, Etxekalte – Arimak (Arimak denboran // 2021) • Sara Zozaya – Bat ( (I) // 2020) • Toc - Gau Eternal Bat (Bat Barik Ez Dauz Bi // 2022) • Txopet - Denboran Urtuta (Nahiz eta jausi // 2023) • Merina Gris – Triste Dabil Aita (Zuloa // 2025)

Laster

Zeidfest Gaztea Saio Berezia. ZUZENEKOA

05/04/2025 11:00

ZUZENEAN BEC-etik! Artista gonbidatuak, lehiaketak eta sorpresa ugari!!

ZEIDFEST GAZTEA

Euskaraz

Gaztelaniaz

Euskaraz

Giacomo Pucciniren "La boheme" operari helduko dio "Opera prima ABAO" podcastaren atal honetan Enrique Bertek. ABAO Bilbao Operaren 2023-2024 denboraldiaren egitaraua itxiko duen azken lana xehetu du operan adituak. Rodolfo poeta gazte behartsua, miseriatik gertu bizi da Parisko ganbara hotz batean eta norbaitek atea jotzen dio. Atea ireki eta Mimi, gaixo itxura duen neska gaztea da. Ikusi orduko berataz maitemindu da. "Opera prima ABAO" bilduman operako obra ezagunenen istorioen xehetasunak zehazten dira eta musika-pasarte esanguratsuenak eskaintzen dira.

Gaztelaniaz

Euskaraz

Operan aditua den Enrique Bertek Gaetano Donizettiren "Anna Bolena" operari heldu dio "Opera prima ABAO"ren atal honetan, ABAO Bilbao Operaren 2022-23rako egitarauan aurkeztutako lana. Obra benetan ederra baina, hala ere, erdi ahaztuta zegoena, harik eta 1957an arte honen historiako izarrik handienetako batek, María Callasek, ahanzturatik erreskatatu zuen arte, Luchino Viscontik Milango Scalan zuzendutako funtzio historiko batean. Horrela, Maria Callas eta Anna Bolenaren izenak estuki lotuta geratu ziren betiko. Anna Bolena eta Maria Callas, bakoitza bere garaian bizitza bikaina izan zuten bi emakume dira. Biak ala biak, infernuetara jaitsi ondoren modu tragikoan amaitu zutenak. "Opera Prima ABAO" bilduman operako obra ezagunenen istorioen xehetasunak zehazten dira eta musika-pasarte esanguratsuenak eskaintzen dira.

Gaztelaniaz

Euskaraz

2. "Tosca", amodioaren eta politikaren uztarketa

Enrique Bert opera adituak, Bilboko ABAO opera egitarauan aurkeztutako Giacomo Pucciniren "Tosca" opera ezagunari buruzko azalpenak eman dizkigu "Opera prima ABAO"ren bigarren atalean. "Tosca", zalantzarik gabe, operazaleek gehien maite duten obretako bat da. Hori bitxi samarra izan daiteke, kontuan hartzen badugu kontatzen den istorioa nahiko gordina dela: kartzela eta ideia politikoen ondorioz jasandako tortura eta heriotza, bereziki. Izan ere, "Tosca" maitasun istorioa da, bai, baina askatasunaren alde borrokan, boterearen zaindari gotorren aurrean topo egin dutenen istorioa ere bada. Nolabait ere, musika ezin ederragoaren bitartez, politika eta maitasuna batzen dituen opera. "Opera prima ABAO" bilduman operako obra ezagunenen istorioen xehetasunak zehazten dira eta musika-pasarte esanguratsuenak eskaintzen dira.

Gaztelaniaz

2. "Tosca", el equilibrio entre el amor y la política

Euskaraz

1. ''Così fan Tutte": Misoginia arte bihurtuta

Enrique Bert opera adituak, ABAO Bilbao opera elkartearen egitarauan aurkeztutako Mozarten "Così fan tutte" opera ospetsuari buruzko azalpenak eman dizkigu "Opera prima ABAO" podcastaren aurreneko atalean, bere istorioaren nondik norakoak xehetuz eta musika-pasarte esanguratsuenak eskainiz. Gaur egungo pentsamolde berdinzaletik oso arrotza egiten zaigun arren, zoritxarrez operaren ibilbide klasikoan oso presente egon den gaia da kasu honetan ardatza: misoginia. Izan ere, opera honetan, gizonezko pertsonaiek haien emakumezko bikotekideen fideltasunaren apustua egiten dute, "cosi fan tutte" edo "horrela egiten dute (emakume) guztiek" mespretxuzko esaldia erabiliz. Mezu misogino eta atzerakoi hau gaindituz, nolanahi ere, Enrique Bertek Mozarten opera honen edertasuna topatzen lagunduko digu.

Gaztelaniaz

1. "Così fan tutte": La misoginia llevada al arte

Euskaraz

5. ''Il Trovatore": Istorio txarrak ez dezala musika ona zapuztu

Gaztelaniaz

5. "Il trovatore": Que una mala historia no te estropee una buena música

Berria

Euskaraz

Gaztelaniaz

Podcasta

Laguntza